การนวดแผนโบราณ เป็นภูมิปัญญาอันล้ำค่าของคนไทย ที่มีประวัติและเรื่องราวที่ยาวนาน
การนวดแผนโบราณ เป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ที่มีมาตั้งแต่โบราณอาการเกิดขึ้นจากสัญชาตญาณเบื้องต้นของการอยู่รอด ในเมื่อมีอาการปวดเมื่อยหรืออาการเจ็บป่วยตนเองหรือผู้อื่นใกล้เคียงมักจะลูบไล้บีบนวดบริเวณดังกล่าว ทำให้อาการปวดเมื่อยคลายและเบาบางลง ทีแรกก็อาจเป็นไปได้โดยไม่ได้ตั้งใจ ต่อมาเริ่มมีการสังเกต ผลของการบีบนวดในบางจุดหรือบางวิธีที่ได้ผลจึงเก็บไว้เป็นประสบการณ์และ กลายเป็นความรู้ที่สืบทอดกันต่อๆมาหลายคน จากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง ความรู้ที่ได้จึงสะสมจากลักษณะง่ายๆ ไปสู่ความสลับซับซ้อนยิ่งขึ้น กระทั่งสามารถสร้างขึ้นเป็นทฤษฎี การนวดจึงกลายมาเป็นศาสตร์แขนงหนึ่งที่มีบทบาทบำบัดรักษาอาการในปัจจุบันนี้
การนวดแผนโบราณเป็นภูมิปัญญาอันล้ำค่าของคนไทย ที่มีประวัติและเรื่องราวสืบทอดกันมาช้านาน มีบทบาทสำคัญทั้งในด้านการรักษาโรค การป้องกันโรคและลดการปวดเมื่อย ตามตัวตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และ เป็นวัฒนธรรมและส่วนหนึ่งในการดำเนินวิถีชีวิตของคนไทยที่ดูแลและช่วยเหลือกันเองภายในครอบครัว
ความเป็นมาการนวดแผนโบราณเกิดจากประเทศอินเดีย หมอชีวโกมารภัจจ์ แพทย์ประจำของราชวงศ์ศักยะ นายแพทย์ประจำองค์พระพุทธเจ้าเป็นผู้ริเริ่มขึ้นในสมัยพุทธกาลและได้เผยแพร่ เข้ามาสู่ประเทศไทย เมื่อใดนั้นไม่ปรากฏหลักฐานที่แน่ชัด เพราะพบว่ามีการนวดการเฉพาะในรั้วในวัง โดยการนวดแต่พระเจ้าแผ่นดินหรือข้าราชการชั้นผู้ใหญ่เท่านั้น และต่อมาภายหลังจึงเริ่มกระจายสู่บุคคลทั่วไป จากการที่ผู้ร่วมดังกล่าว แล้วอายุมากขึ้น และเกษียณราชการ กลับไปอยู่บ้านแล้วจึงถ่ายทอดวิชาให้ลูกหลาน เพื่อให้ เพื่อนบ้าน และ คนรู้จักที่ใกล้เคียงได้สืบทอด วิชาสืบต่อกันมา การนวด เป็นที่รู้จักกันอย่างแพร่หลายในแผ่นดินสมัยอยุธยา ประมาณปี พ.ศ 2300 ได้เริ่มมีการเขียนตำราเกี่ยวกับการนวดไว้ในใบลาน โดยจารึกไว้เป็นภาษาบาลี ในปี พ.ศ.2310 กรุงศรีอยุธยาถูกพม่าเผาจนเสียหายอย่างหนัก ทำให้ตำราการนวดเหล่านี้ ก็พลอยสูญหายไปด้วยเนื่องจากถูกไฟเผา และคงเหลือเล็กน้อยเพียงแค่บางส่วนจึงได้มีการประมวลความรู้เกี่ยวกับการนวดแผนโบราณอย่างเป็นทางการ
ในส่วนแรงที่ใช้นวดเราควรเริ่มต้นจากน้อยไปก่อนและค่อยๆเพิ่มขึ้นการที่จะกำหนดว่าต้องใช้แรง มากเท่าไหร่คงทำได้ยาก แต่ถ้ากล่าวเป็นร้อยละก็อาจจะกล่าวได้เช่น กดซักร้อยละ 25 ของแรงหมอและค่อยๆเพิ่มเป็นร้อยละ 50 หรือร้อยละ 75 ตามความเหมาะสมเป็นรายๆไป การออกแรงนวดนี้เป็นความรู้สึกละเอียดอ่อนจะบอกว่าเป็นโรคนี้ต้องใช้แรงเท่านั้นเท่านี้ไม่ได้เพราะผู้ป่วยคนเดียวแต่ระยะเวลาที่ต่างกันก็อาจจะต้องใช้แรงที่ต่างกันไปด้วยหรือรูปร่างคล้ายๆกันแต่ก็อาจมีความเจ็บปวดหรือมีอาการป่วยมากหรือน้อยต่างกันคือต้องออกแรงจากน้อยน้อยแล้วค่อยๆเพิ่มขึ้นตามลำดับ การนวดเป็นการบำบัดรักษา ที่ สามารถทำได้ ด้วยตนเอง แต่หาก มีองค์ความรู้ที่ไม่เพียงพอ ในข้อห้ามและข้อควรปฏิบัติต่างๆ ซึ่งสามารถหาความรู้เพิ่มเติมได้ เช่น การเรียนนวดเพิ่มเติมในหลักสูตร การนวดแผนไทย เป็นต้น สนใจหลักสูตรการนวดแผนไทยและนวดสปา
